WSPIERAJĄ NAS
POZNAJEMY ZAGŁĘBIE


E-book o historii Zagłębia Dąbrowskiego:

Projekty Realizowane












Społeczność
Polecamy




Apel do mediów o uszanowanie różnorodności województwa

Strona Piotra Bieleckiego

Historia Zagłębia Dąbrowskiego

Jest to region, którego współczesne oblicze zostało ukształtowane głównie w XIX wieku, historycznie i kulturowo będący częścią Małopolski, lecz niepoprawnie często jest mylony ze Śląskiem.

Obecne tereny Zagłębia w częściowo pokrywają się z terytorium istniejącego w latach 1433-1790 Księstwa Siewierskiego. Po III rozbiorze znalazły się one w pruskiej prowincji "Nowy Śląsk", od 1807 roku weszły w skład Księstwa Warszawskiego, a później Królestwa Polskiego, pod rosyjskim zaborem. Tereny te były w XIX wieku miejscem narodowych powstań, szczególnie styczniowego, kiedy powstańcy przez kilkanaście dni kontrolowali cały region.

Terminu "Zagłębie" po raz pierwszy, w połowie XIX wieku użył Józef Patrycjusz Cieszkowski oznaczając tutejszy okręg rozwijającego się przemysłu. Nazwa utrwaliła się od wiodącego wówczas ośrodka jakim była wieś Dąbrowa. W związku z odkrytymi złożami węgla kamiennego, przygranicznym położeniem (styk granic trzech państw zaborczych), budową przez ten teren linii kolejowych warszawsko-wiedeńskiej oraz iwanogrodzko-dąbrowskiej w drugiej połowie XIX wieku nastąpił dynamiczny rozwój regionu, połączony z napływem ludności poszukującej pracy.

Na początku XX wieku Zagłębie Dąbrowskie było najbardziej uprzemysłowioną częścią Królestwa Polskiego. Nie przekładało się to na pozycję materialną mieszkańców zapatrzonych na sąsiedni, pruski Śląsk, gdzie tamtejsi robotnicy mieli znacznie więcej przywilejów socjalnych. Sprawiało to, że Zagłębie stanowiło miejsce wystąpień robotników, którzy oprócz poprawy warunków życia chcieli też niepodległego państwa polskiego. Ziściło się to po 1918 roku, kiedy to region ten wszedł w skład powstałego państwa polskiego. W pierwszych latach po wojnie Zagłębiacy wspierali śląskich powstańców walczących o przynależność do państwa polskiego. Ostatecznie na Śląsku powstało autonomiczne województwo śląskie. Zagłębie znalazło się natomiast w województwie kieleckim, a Sosnowiec z czasem stał się jego niepisaną stolicą.

Po II wojnie światowej większość terytorium znalazła się w województwie śląsko-dąbrowskim, potem katowickim. Nie licząc krótkich epizodów z okresu rządów zaborców regiony Zagłębia i Górnego Śląska znalazły się po raz pierwszy od kilkuset lat w jednej jednostce administracyjnej (szerzej napisał o tym Jarosław Krajniewski). Okres PRL dla Zagłębia oznaczał dalszy rozwój przemysłu ciężkiego, połączony z przybywaniem na te tereny ludności napływowej (głównie w latach 70-tych przy okazji powstawania "Huty Katowice") i zacieranie różnic z sąsiednim Śląskiem. Po 1989 roku nastąpiło załamanie dominujących w Zagłębiu gałęzi przemysłu, co spowodowało bezrobocie i odpływ ludności. Od 1999 roku większość Zagłębia znajduje się w województwie nazwanym śląskim. W tymże roku region odwiedził też Jan Paweł II, za którego pontyfikatu utworzono sosnowiecką diecezję obejmującą większość ziem Zagłębia.

Szerzej:
  • Kącik Regionalisty:
    Historia po 1918 roku
    Historia do 1918 roku
  • M.Kantor-Mirski: Z przeszłości Zagłębia Dąbrowskiego i okolicy
  • J.Krajniewski, A.Rogaczewska: Dzieje Ziemi Zagłębiowskiej
  • J.Przemsza-Zieliński: Historia Zagłębia Dąbrowskiego
  • J.Przemsza-Zieliński: Zagłębie Dąbrowskie
  • J.Przemsza-Zieliński: Zagłębie Dąbrowskie w II wojnie światowej: wrzesień 1939 - ruch oporu - wyzwolenie 1945
  • J.Walczak: Zagłębie Dąbrowskie zanim powstało
  • J.Walczak: Zagłębie Dąbrowskie w II Rzeczpospolitej
  • J.Walczak: W cieniu swastyki: Zagłębie Dąbrowskie w latach drugiej wojny światowej
  • www.zaglebie.info/st_poznaj.php?id=historia
Region w pigułce
Historia
Obszar i granice
Herb i barwy
Ludzie
Legendy i podania
Muzea i galerie
Kinematografia
Ciekawostki

Kącik Regionalisty

Doł±cz do nas
czyli zapraszamy
do działania

Wesprzyj
nasze
działania

Warte czytania








Nasi partnerzy




_

Powered by PHP-Fusion copyright © 2002 - 2024 by Nick Jones.
Released as free software without warranties under GNU Affero GPL v3.
statystyka